Một trong những yếu tố căn bản để Việt Nam kiểm soát được dịch Covid-19, số người nhiễm bệnh và tử vong không cao là nhờ vào sự chấp hành tốt các quy định phòng dịch của người dân. Khi cơ quan y tế khuyến cáo mang khẩu trang, rửa tay thường xuyên thì đa số người dân thực hiện. Khi chính quyền ra lệnh cách ly xã hội, hầu như người dân tuyệt đối chấp hành. Ðó chính là thể hiện ý thức, trách nhiệm công dân trước mối nguy lớn từ đại dịch.

Chưa kể, việc chấp hành tốt các quy định phòng, chống dịch còn thể hiện trách nhiệm công dân toàn cầu. Mỗi một công dân biết tự bảo vệ mình là cộng đồng được an toàn, một quốc gia an toàn thì giúp cho thế giới được an toàn.

Không chỉ chấp hành phòng dịch, nhiều cá nhân, tổ chức đã thể hiện tinh thần công dân trong việc hỗ trợ, giúp đỡ người nghèo, người yếu thế. Những hoạt động như ATM gạo, tặng khẩu trang trên đường, góp thực phẩm cứu trợ người dân vùng sâu, vùng xa tạo nên một sinh khí dập tắt sự u ám của dịch bệnh. Cùng với việc giúp đỡ lẫn nhau, nhiều cá nhân, doanh nghiệp gửi quà tặng, nước uống, thực phẩm tặng y sĩ, bác sĩ ở các tâm điểm cứu người. Trên tuyến đầu chống dịch, các thầy thuốc cảm thấy ấm lòng, tự tin và quyết tâm hơn khi thấy bà con gửi gắm niềm tin và sự quý trọng đối với mình.

Ða số người dân Việt Nam thể hiện tinh thần công dân trong việc phòng, chống đại dịch, nhưng vẫn còn không ít người vứt bỏ điều này. Họ không cùng xông ra mặt trận "chống dịch như chống giặc", mà lùi về phía sau như một kẻ đào ngũ, thậm chí còn phản bội lại cộng đồng.

Có không ít người ngồi cắm mặt vào bàn phím "chém gió". Có những kẻ tỏ ra hả hê khi có thêm ca bệnh mới, rồi vui sướng viết chữ "toang". Có những kẻ share những tin bịa đặt, tiêu cực, cho rằng Việt Nam giấu dịch, gây hoang mang, sợ hãi cho người dân. Trong những người đưa tin sai sự thật đó, có người vì vội vàng, cẩu thả dẫn đến sơ suất, nhưng có người cố ý và đầy ác tâm.

Cùng với những anh hùng bàn phím "tay nhanh hơn não" là những người không chấp hành các quy định của chính quyền, khuyến cáo của ngành y tế về phòng, chống dịch. Nhiều người ra đường không mang khẩu trang, không rửa tay, tụ tập nhóm đông người ăn nhậu.

Ngang ngược hơn, có những kẻ chống lại những người thi hành công vụ, đi nhắc nhở đeo khẩu trang, cấm tập trung đông người. Ðiển hình, người đàn ông ở Quảng Nam dùng cào lúa hành hung cán bộ tại chốt kiểm soát dịch Covid-19, đã bị kết án 9 tháng tù giam. Hoặc một Phó Chủ tịch HÐND huyện ở Bình Phước không chấp hành quy định ở chốt kiểm soát dịch Covid-19, sau đó bị cách hết tất cả chức vụ trong Ðảng.

Chống lại các quy định phòng dịch, chửi bới, hành hung cán bộ phòng dịch là có hành vi vi phạm pháp luật, đương nhiên là không có tinh thần công dân. Nhưng còn có nhiều người có những vi phạm khác, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng vì thiếu trách nhiệm công dân, không có tinh thần công dân, có thể gây nguy hiểm cho xã hội.

Ðại dịch Covid-19 diễn biến khó lường, hậu quả vô lường. Ðề cao tinh thần công dân, dẹp bỏ những hành vi thiếu trách nhiệm, thiếu tinh thần công dân chính là cách để vượt qua thử thách thế kỷ mà chúng ta đang phải đối diện.

Ban biên tập Trang thông tin điện tử Cục Y tế dự phòng