Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ra do virus cúm (Influenza virus). Theo thống kê của WHO, thế giới có khoảng 5-10% người lớn và 20-30% trẻ em nhiễm cúm mỗi năm. Trong đó, khoảng nửa triệu ca tử vong do các vấn đề sức khỏe liên quan đến bệnh cúm. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 1 – 1,8 triệu người mắc cúm mùa. Bệnh có thể tự khỏi nhưng cũng có khả năng gây ra những biến chứng nghiêm trọng ở người mắc bệnh mạn tính về tim phổi, thận, thiếu máu, bệnh chuyển hóa hoặc người có suy giảm miễn dịch, người trên 65 tuổi, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai… Bệnh có thể gây ra các biến chứng như viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Có 4 chủng virus cúm được ký hiệu là A, B, C, D. Trong đó chủng cúm A và B thường gặp ở người, cúm C gây bệnh nhẹ và thường không có triệu chứng, trong khi đó cúm D ảnh hưởng đến gia súc và không gây bệnh ở người. Cúm A là dạng cúm mùa phổ biến nhất, chiếm khoảng 75% số ca nhiễm cúm ở người. Virus cúm A được phân loại thành nhiều phân tuýp dựa theo sự kết hợp giữa kháng nguyên ngưng kết hồng cầu Hemagglutinin (H) và Neuraminidase (N) là các protein chính trên bề mặt của virus. Nếu gặp điều kiện thuận lợi, cúm A có thể bùng phát thành những đợt dịch lớn nhỏ khác nhau. Các đại dịch cúm toàn cầu được ghi nhận trong lịch sử thế giới cũng do các chủng của virus cúm A gây nên như dịch cúm A (H5N1), dịch cúm A (H3N2), đại dịch cúm A (H1N1). Cúm B không được chia thành các phân týp, tuy nhiên nó có thể được chia làm 2 dòng là dòng B/Yamagata và dòng B/Victoria. Chủng cúm B cũng là một dạng cúm dễ gây bệnh ở người với tỷ lệ 25% số ca nhiễm cúm mùa hàng năm. Cúm B chỉ lây truyền từ người sang người, bệnh cúm B có khả năng lây lan rất mạnh, có thể gây thành dịch nhưng ít có nguy cơ trở thành đại dịch. Dù vậy, bệnh vẫn có thể có tác động nguy hiểm đến sức khỏe trong trường hợp diễn tiến nghiêm trọng. So với 2 chủng cúm A và B, chủng cúm C ít gặp hơn, ít nguy hiểm hơn và không có những triệu chứng lâm sàng điển hình. Bệnh do cúm C không có khả năng bùng phát thành dịch ở người. Chủng cúm D chủ yếu gây bệnh trên gia súc, chưa được xác định gây bệnh ở người. Virus cúm D có thành phần cấu tạo và đặc điểm phân bào tương tự như chủng virus cúm C.

Từ đầu tháng 3 năm 2023 đến nay, tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai đã xảy ra rải rác các ổ dịch cúm tại 14 trường học trên địa bàn, đã ghi nhận hơn 600 trường hợp mắc bệnh. Để chủ động triển khai các biện pháp phòng chống, khống chế ổ dịch, không để lan rộng, kéo dài, ngày 23/3/2023, Cục Y tế dự phòng ban hành Công văn số 317/DP-DT gửi Đồng chí Giám đốc Sở Y tế tỉnh Lào Cai đề nghị khẩn trương chỉ đạo các đơn vị y tế tiếp tục thực hiện tốt các nội dung công tác sau:

1. Tiếp tục tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp mắc mới tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cộng đồng và các cơ sở giáo dục, kịp thời triển khai các biện pháp kiểm soát ổ dịch, hạn chế lây lan ra diện rộng. Lấy mẫu bệnh phẩm đại diện tại các ổ dịch mới, lưu ý các trường hợp nặng, biến chứng, xét nghiệm xác định rõ tác nhân gây bệnh.

2. Thực hiện tốt việc thu dung người bệnh, khám sàng lọc, phân luồng khám bệnh, cách ly, điều trị, cấp cứu bệnh nhân, đặc biệt chú ý đối với các trường hợp mắc cúm trong nhóm nguy cơ cao như phụ nữ có thai, người mắc bệnh mạn tính (bệnh tim mạch, lao phổi, tiểu đường, suy dinh dưỡng, bệnh nhân AIDS, ...), người già và trẻ em. Tăng cường công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng chống lây nhiễm chéo tại các cơ cở khám bệnh, chữa bệnh.

3. Phối hợp với các cơ quan thông tin, báo đài và các đơn vị liên quan tăng cường truyền thông phòng, chống bệnh cúm (khuyến khích việc chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh cúm mùa, thực hiện đeo khẩu trang, thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng, che miệng khi ho, hắt hơi, không khạc nhổ bừa bãi, thông thoáng nhà cửa, nơi làm việc, học tập…), đặc biệt lưu ý tại các cơ sở giáo dục, cơ sở y tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, trung tâm thương mại, nơi tập trung đông người.

4. Phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục theo dõi hàng ngày sức khỏe của học sinh, triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh tại các cơ sở giáo dục (hướng dẫn cho giáo viên, học sinh và phụ huynh cách phát hiện trường hợp mắc bệnh, thực hiện tốt vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, dụng cụ, đồ dùng học tập, khử khuẩn, thông thoáng lớp học và phòng làm việc, khuyến cáo tiêm vắc xin cúm mùa...).

5. Thiết lập đội đáp ứng nhanh theo hướng dẫn tại Quyết định số 5894/QĐ-BYT ngày 19 tháng 12 năm 2019 của Bộ Y tế, triển khai kịp thời các hoạt động đáp ứng với dịch bệnh; hỗ trợ đầy đủ các trang thiết bị, vật tư, hóa chất, thuốc, kinh phí, nhân lực cho các đơn vị y tế trên địa bàn thực hiện các biện pháp xử lý ổ dịch.

6. Thực hiện tốt công tác thông tin, báo cáo theo quy định tại Thông tư số 54/2015/TT-BYT ngày 28/12/2015 của Bộ Y tế hướng dẫn chế độ thông tin báo cáo và khai báo bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm.a

Ban biên tập trang thông tin điện tử Cục Y tế dự phòng