Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên; bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, tuy nhiên cũng có thể gặp ở người lớn nếu không có miễn dịch. Bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Biểu hiện bệnh có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt hoặc bộ phận sinh dục, trường hợp nặng có thể gây biến chứng và tử vong.
Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên; bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, tuy nhiên cũng có thể gặp ở người lớn nếu không có miễn dịch. Bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Biểu hiện bệnh có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt hoặc bộ phận sinh dục, trường hợp nặng có thể gây biến chứng và tử vong.
Trước đây bệnh lưu hành khá phổ biến ở hầu hết các địa phương trên cả nước; từ khi vắc xin phòng bạch hầu được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, bệnh đã được khống chế và chỉ ghi nhận một vài trường hợp lẻ tẻ do không tiêm vắc xin phòng bệnh, thường xảy ra ở các khu vực vùng sâu, vùng xa nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Hiện bệnh bạch hầu chưa được loại trừ ở nước ta, do đó người dân vẫn có thể mắc bệnh nếu chưa có miễn dịch do chưa tiêm vắc xin phòng bệnh và tiếp xúc với mầm bệnh. Từ ngày 30/6/2015, tại thôn 8B, xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn ghi nhận một số trường hợp có biểu hiện sốt, sưng hạch cổ, ăn uống khó, viêm họng… . Xã Phước Lộc là địa phương hẻo lánh nhất của huyện miền núi Phước Sơn với dân số 845 người, chủ yếu là đồng bào dân tộc M’Nông, hiện chưa có điện, đường giao thông còn nhiều hạn chế nên việc tiếp cận địa bàn để khống chế dịch bệnh đang gặp nhiều khó khăn đồng thời do người dân có tập tục sống ngoài nương rẫy ở xa, không tham gia tiêm chủng phòng bệnh và khi bị ốm thường tự cúng bái để chữa bệnh, do đó nên khi phát hiện ra bệnh thường đã ở giai đoạn nặng, khó cứu chữa.
Ngay sau khi nhận được thông tin về các trường hợp có biểu hiện bệnh bất thường tại xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam, Bộ Y tế đã có công điện chỉ đạo Sở Y tế tỉnh Quảng Nam triển khai quyết liệt các biện pháp phòng bệnh đồng thời Viện Pasteur Nha Trang cử đoàn công tác trực tiếp do Lãnh đạo Viện làm trưởng đoàn trực tiếp tới hỗ trợ ngành y tế địa phương. Trước đó Sở Y tế Quảng Nam đã chủ động chỉ đạo triển khai các biện pháp bao vây khống chế dịch và cử đội chống dịch cơ động của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, Trung tâm Y tế huyện Phước Sơn trực tiếp đến cắm chốt cùng với chính quyền xã và trạm Y tế xã Phước Lộc đến từng nhà dân để thực hiện điều tra, phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh để cách ly kịp thời và quyết tâm xử lý triệt để ổ dịch. Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ ngày 30/6 đến ngày 15/7/2015 ghi nhận 13 trường hợp sốt, sưng hạch cổ, ăn uống khó, viêm họng ở độ tuổi từ 01- 45 tuổi, trong đó từ ngày 07-12/7/2015 ghi nhận 3 trường hợp tử vong, 10 người có biểu hiện bệnh còn lại (trong đó có 6 người được điều trị tại bệnh viện huyện Phước Sơn, 4 người được các bác sỹ trực tiếp theo dõi và điều trị tại nhà) hiện sức khỏe đã ổn định trong tình trạng hồi phục. Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, các trường hợp tập trung tại 2 thôn 8A và 8 B, hầu hết các trường hợp có biểu hiện bệnh đều có quan hệ gần gũi gia đình hoặc thường xuyên có tiếp xúc gần. Tất cả các trường hợp này đều có tiền sử không tiêm chủng vắc xin phòng bệnh từ nhiều năm trước đây. Kết quả xét nghiệm đợt đầu tiên cho thấy có một trường hợp bệnh nhân dương tính với bạch hầu; tuy vậy trong số 3 trường hợp tử vong, một trường hợp không lấy được mẫu xét nghiệm, còn hai trường hợp còn lại cho kết quả âm tính với bạch hầu. Kết quả xét nghiệm khẳng định đây là một ổ dịch bạch hầu tại xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, những trường hợp có các biểu hiện triệu chứng tương tự như bạch hầu tại khu vực này đều được xử lý như những trường hợp mắc bệnh bạch hầu.
Hiện nay, toàn bộ khu vực thôn 8 A, 8 B đã được cách ly, hạn chế người ra, vào vùng dịch, đồng thời các hộ gia đình và khu vực môi trường xung quanh đã được phun hóa chất khử trùng để tiêu diệt mầm bệnh. Toàn bộ người dân xã Phước Lộc được cấp thuốc kháng sinh để điều trị dự phòng do có hiện tượng người lành mang trùng. Để dự phòng tích cực nhằm không để xảy ra tình trang tái diễn ổ dịch tại địa bàn xã Phước Lộc, Cục Y tế dự phòng cũng đã làm việc với Viện Pasteur Nha Trang và Viện Vắc xin và Sinh phẩm y tế lập kế hoạch tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu cho toàn bộ người dân xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn cụ thể như sau:
- Trẻ em dưới 12 tháng tuổi: Tiêm vắc xin Quivaxem (phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viên gan B và Hib)
- Trẻ từ 1-6 tuổi: Tiêm vắc xin DPT (phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván)
- Người từ 7 tuổi trở lên: Tiêm vắc xin Td (phòng bệnh uốn ván, bạch hầu)
Ngành y tế xác định nhiệm vụ trọng tâm trước mắt là phát hiện sớm, cứu chữa kịp thời nhằm hạn chế thấp nhất số trường hợp tử vong và cách ly, xử lý triệt để không để dịch lây lan. Để làm tốt việc này, cùng với việc điều tra, giám sát phát hiện sớm, quyết liệt xử lý ổ dịch, công tác truyền thông nâng cao nhận thức của người dân hợp tác với các cán bộ y tế để thực hiện các biện pháp phòng bệnh là hết sức quan trọng. Ngành y tế Quảng Nam đã cử một đội chống dịch cơ động và các bác sỹ thường xuyên túc trực tại địa bàn để theo dõi sức khỏe người dân, kịp thời phát hiện trường hợp mắc bệnh, vận động người dân đi khám, điều trị bệnh, tiêm vắc xin và áp dụng các biện pháp phòng bệnh. Với sự phối hợp tích cực và chặt chẽ của chính quyền xã, các trưởng thôn để đến từng hộ gia đình vận động, tuyên truyền về sự nguy hiểm của bệnh bạch hầu cũng như các biện pháp phòng bệnh, đến nay hầu hết người dân đã hiểu và phối hợp tốt với các cán bộ y tế trong việc theo dõi sức khỏe, uống thuốc kháng sinh, vệ sinh môi trường cũng như chuẩn bị cho đợt chiến dịch tiêm vắc xin phòng bệnh trong thời gian tới.
Cục Y tế dự phòng tiếp tục theo dõi sát, chỉ đạo kịp thời Viện Pasteur Nha Trang và ngành y tế tỉnh Quảng Nam nhằm sớm xử lý triệt để ổ dịch bạch hầu tại xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam, hạn chế đến mức thấp nhất số trường hợp mắc và tử vong cũng như triển khai các biện pháp mang tính ổn định lâu dài không để dịch bệnh tái bùng phát tại địa phương.
Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế
Admin